ورزشهای بعد از عمل تعویض مفصل زانو نقشی کلیدی در تسریع روند بهبودی بیمار ایفا میکنند. این تمرینات به بیمار کمک میکنند تا به وضعیت جدید مفصل خود عادت کرده و فعالیتهای روزمره را بدون درد و فشار غیرضروری به زانو از سر بگیرد. نوع و شدت این تمرینات در مراحل مختلف بهبودی پس از جراحی متفاوت است. در روزهای اولیه پس از عمل تعویض مفصل زانو، انجام تمرینات باید تحت نظر پزشک و سپس به تدریج به صورت مستقل و در منزل صورت گیرد. در این مقاله، به بررسی انواع تمرینات پس از جراحی تعویض مفصل زانو و روشهای صحیح اجرای هر یک خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
اهمیت ورزشهای بعد از تعویض مفصل زانو
همانطور که اشاره شد، علاوه بر رعایت نکات احتیاطی که پزشک پس از عمل تعویض مفصل زانو توصیه میکند، بخش قابل توجهی از روند بهبودی به تمرینات پس از جراحی و کیفیت اجرای آنها وابسته است. این تمرینات پس از عمل تعویض مفصل زانو مزایای بسیاری دارند.
به همین دلیل، پزشکان به بیمارانی که نیاز به این جراحی دارند، توصیه میکنند تا برای انجام این تمرینات آماده باشند و این موضوع را در جلسات مشاوره پیش از عمل مطرح میکنند. برخی از مهمترین مزایای این تمرینات عبارتند از:
افزایش آستانه تحمل درد
افزایش تحمل درد یکی از مزایای برجسته تمرینات پس از عمل تعویض مفصل زانو است. طبیعتا جایگزینی مفصل طبیعی با مفصل مصنوعی میتواند مشکلاتی از جمله درد پس از جراحی به همراه داشته باشد.
ورزشهای بعد از جراحی تعویض مفصل زانو به بیمار کمک میکنند تا آستانه درد خود را بالا ببرد. علاوه بر این، در حین آموزش این تمرینات، روشهای تسکین فوری درد نیز به بیمار معرفی میشود که به کاهش سریعتر درد و تسهیل روند بهبودی کمک میکند.
جلوگیری از آسیب مجدد
یکی دیگر از مزایای تمرینات پس از عمل تعویض مفصل زانو، پیشگیری از آسیبهای مجدد به زانو و مفصل آن است. به طور کلی، ورزشکاران نسبت به افراد غیرورزشی از سطح بالاتری از آمادگی بدنی و مقاومت برخوردارند، که این ویژگی به آنها کمک میکند تا بهتر با مشکلات و آسیبها مقابله کنند.
تمرینات پس از جراحی تعویض مفصل زانو نیز به بیماران کمک میکند تا قدرت مقاومت خود در برابر ضربات و حوادث افزایش یابد و با یادگیری نکات احتیاطی، به شکل موثرتری از خود مراقبت کنند.
بهبودی سریعتر
یکی از اصلیترین مزایای تمرینات پس از عمل تعویض مفصل زانو، تسریع روند بهبودی است. هرچه بیمار به انجام تمرینات ورزشی با جدیت بیشتری بپردازد، بهبودی سریعتر حاصل میشود.
بیمارانی که توانستهاند به سرعت به فعالیتهای روزمره خود برگردند، معمولا برنامههای ورزشی تجویز شده توسط پزشک را بهطور منظم و دقیق دنبال کردهاند.
این موضوع به ویژه برای بیماران جوانتر که فعالیتهای روزانه بیشتری دارند، اهمیت زیادی دارد. تمرینات پس از جراحی تعویض مفصل زانو به این بیماران کمک میکند تا دوران نقاهت را سریعتر و مؤثرتر پشت سر بگذارند.
ورزشهای بعد از تعویض مفصل زانو که تاثیر گذارند
تمرینات بعد از عمل تعویض مفصل زانو معمولا به محض بازگشت بیمار به منزل آغاز میشوند. در هفتههای اول و دوم، پزشک ممکن است هیچ تمرین مستقلی را به بیمار توصیه نکند.
البته این موضوع به نوع جراحی و شدت آسیب بستگی دارد. با این حال، در اغلب موارد، از هفته دوم به بعد، بیمار میتواند بهطور مستقل تمرینات ورزشی را انجام دهد، در حالی که پزشک نظارت بر فعالیتها را برای اطمینان از پیشرفت صحیح و جلوگیری از مشکلات احتمالی ادامه میدهد.
در ادامه، به معرفی برخی از مفیدترین تمرینات پس از جراحی تعویض مفصل زانو خواهیم پرداخت. با این حال، توجه داشته باشید که هر گونه اقدام جانبی باید با تجویز پزشک صورت گیرد.
چرخش مچ
برای تقویت آمادگی زانو در هنگام راه رفتن بعد از تعویض مفصل زانو و حفظ تعادل، میتوان از تمرین چرخش مچ پا بهره برد. در این تمرین، هر دو مچ پا را بالاتر از سطح زمین نگه داشته و با کشیدن انگشتان پا به سمت خود، مچ پا را به سمت بالا و پایین حرکت میدهید تا فشار ملایمی به مفصل زانو وارد شود. این حرکت نه تنها به بهبود تعادل کمک میکند، بلکه در کاهش درد و افزایش تحمل آن نیز موثر است.
بالا بردن و پایین آوردن پا بدون خم کردن
تمرین دیگری که میتواند به بهبود زانو کمک کند، بالا و پایین بردن پا بدون خم کردن زانو است. در این تمرین، بیمار به پشت روی یک سطح صاف دراز میکشد. سپس، بدون اینکه زانوها خم شوند، پاها را به بالا میبرد و دوباره پایین میآورد. این تمرین در روزهای اولیه تحت نظارت پزشک انجام میشود و از هفته دوم به بعد، بیمار میتواند بهتنهایی و با استفاده از ابزارهایی مانند کشهای مخصوص، آن را ادامه دهد.
خم کردن زانو
خم کردن زانو یکی دیگر از تمرینات سادهای است که برای افزایش دامنه حرکتی زانو بسیار مفید است.
در این تمرین، بیمار روی یک صندلی با ارتفاع مناسب مینشیند و پا را زیر صندلی خم کرده و سپس به حالت اولیه بازمیگرداند. این تمرین کمک میکند تا زانو در انجام فعالیتهایی مانند نشستن و برخاستن، خوابیدن، رانندگی و غیره، بدون مشکل و درد شدید عمل کند.
کشش پا
در نهایت، تمرین ساده کشش پا نیز یکی از بهترین ورزشهایی است که پس از عمل تعویض مفصل زانو، چه در خانه و چه در بیمارستان، میتوان انجام داد.
برای این تمرین، بیمار روی صندلی با ارتفاع مناسب مینشیند و صندلی دیگری را در مقابل خود قرار میدهد. سپس، هر پا را به مدت چند دقیقه به صورت کاملا صاف و کشیده روی صندلی مقابل قرار میدهد. این تمرین به بهبود دامنه حرکتی زانو کمک میکند.
ورزشهای پس از عمل تعویض مفصل زانو تنها به این تمرینات محدود نمیشوند. سایر تمرینات تخصصی پس از معاینه کامل بیمار و طبق یک برنامه مشخص به او ارائه میشوند. همچنین نحوه خوابیدن بعد از تعویض مفصل زانو میتواند یکی از راههای سرعت بخشیدن به بهبودی تعویض مفصل زانو باشد.
اگر هنگام انجام تمرینات پس از عمل تعویض مفصل زانو دچار آسیب شدید، چه کاری باید انجام دهید؟
یکی از دغدغههای مهم بیماران درباره انجام تمرینات ورزشی پس از عمل تعویض مفصل زانو، ترس از درد و احتمال آسیب مجدد و بروز عوارض تعویض مفصل زانو است. در روزهای اولیه، انجام این تمرینات ممکن است با درجات مختلفی از درد همراه باشد. این موضوع به آمادگی جسمانی بیمار پیش از جراحی بستگی دارد، اما با تداوم و انجام صحیح تمرینات، این درد به تدریج کاهش مییابد. با این حال، اگر بیمار هنگام انجام تمرینات در خانه دچار دردی شدید یا آسیب دیدگی شود که خارج از حد تحمل باشد، باید فورا به پزشک مراجعه کند. احتمال جابجایی مفصل یا ترک خوردگی آن وجود دارد، بهویژه اگر بیمار تمرینات را با شدت بیش از حد انجام دهد. در این صورت، پزشک با استفاده از تصویربرداری از زانو، آسیب را تشخیص داده و درمان مناسب را انتخاب میکند.
سخن پایانی
ورزشهای بعد از عمل تعویض مفصل زانو میتوانند تأثیر قابل توجهی در بهبود عملکرد زانو و توانبخشی داشته باشند. به عنوان مثال، انجام تمریناتی مانند کشش برای صاف کردن زانو میتواند به تقویت عضلات پا، افزایش انعطافپذیری زانو و بهبود کارایی مفصل کمک کند. این تمرینات معمولا توسط متخصصان فیزیوتراپی توصیه میشوند و باید به تدریج و با رعایت دستورالعملهای پزشکی انجام شوند. این ورزشها نقش مهمی در بازگشت به فعالیتهای روزمره و بهبود کیفیت زندگی بیماران ایفا میکنند.