طول عمر تعویض مفصل زانو به عوامل گوناگونی وابسته است و به همین دلیل برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد. به طور معمول، مفصل مصنوعی زانو بین ۱۵ تا ۲۰ سال عمر میکند. این مدت زمان ممکن است بسته به عواملی مانند سن و وزن بیمار، میزان فعالیت، کیفیت پروتز و سوابق پزشکی هر فرد، متغیر باشد. برای آشنایی بیشتر با راهکارهای افزایش طول عمر تعویض مفصل زانو و عوامل موثر بر آن، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
طول عمر و دوام تعویض مفصل زانو چقدر است؟
ماندگاری و طول عمر پروتز زانو از جمله مواردی است که بیماران پیش از اقدام به این جراحی معمولا به آن توجه میکنند. به طور کلی، پروتزهای زانو میتوانند تا حدود ۲۰ سال عملکرد مطلوبی داشته باشند؛ اما این بازه زمانی برای همه یکسان نیست. در واقع، برخی افراد ممکن است زودتر از این مدت به تعویض مجدد مفصل زانو نیاز پیدا کنند.
مطالعات نشان میدهند که حدود ۹۰ درصد از کسانی که جراحی تعویض مفصل زانو انجام دادهاند، پس از گذشت ۲۰ سال همچنان از عملکرد خوب پروتز بهرهمندند و نیازی به جراحی مجدد ندارند. با این حال، در برخی موارد، حتی پس از گذشت چند سال از عمل جراحی، ممکن است نیاز به تعویض مجدد مفصل زانو پیش آید.
احتمال نیاز به جراحی جایگزینی در پنج سال نخست پس از جراحی بسیار کم است و تنها در حدود دو درصد از بیماران رخ میدهد. اما با گذشت ده سال، این احتمال به حدود ۶ درصد افزایش مییابد.
عوامل موثر بر طول عمر پروتز زانو
عوامل گوناگونی بر دوام و ماندگاری پروتز زانو تاثیر میگذارند که از جمله مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کیفیت پروتز زانو
پروتزهای با کیفیت بالاتر معمولا دوام بیشتری دارند. انتخاب پروتزهای با برندهای معتبر و استاندارد پس از جراحی تعویض مفصل زانو میتواند احتمال نیاز به جراحیهای اصلاحی یا تعویض مجدد را کاهش دهد.
سبک زندگی و فعالیتهای بیمار
پس از جراحی تعویض مفصل زانو، ضروری است که بیماران تغییراتی در سبک زندگی و فعالیتهای روزمره خود ایجاد کنند. برخی فعالیتها ممکن است برای افرادی که تحت این جراحی قرار گرفتهاند مناسب نباشند و فشار زیادی به مفصل وارد کنند، که این مسئله میتواند منجر به جراحی مجدد شود.
سن و وضعیت جسمانی بیمار
سن بیمار یکی از عوامل مهم در تعیین طول عمر پروتز زانو است. به طور کلی، افراد جوانتر احتمال بیشتری دارند که مفصل زانوی جایگزین شده را برای مدت زمان طولانیتری حفظ کنند. با این حال، عواملی مانند سطح فعالیت و نحوه استفاده از پروتز در سنین پایینتر نیز باید مد نظر قرار گیرد.
علائم نشان دهنده آسیب پروتز زانو
علائمی که ممکن است نشاندهنده آسیب به پروتز زانوی تعویض شده باشند، عبارتند از:
درد در ناحیه پروتز زانو
وجود درد در ناحیه اطراف پروتز زانو پس از جراحی، میتواند نشاندهنده مشکلاتی باشد که ممکن است به محدودیت در حرکت و کاهش کیفیت زندگی فرد منجر شود.
کاهش دامنه حرکت و بیثباتی مفصل
با گذشت زمان، ممکن است پروتز زانو قابلیت حرکت و جابهجایی اولیه خود را از دست بدهد، که این امر میتواند به بیثباتی مفصل و حتی دررفتگی آن منجر شود.
شل شدن پروتز زانو
شل شدن مفصل مصنوعی یکی دیگر از علائمی است که ممکن است به مشکلات جدیتر منجر شود. این وضعیت میتواند خطر شکستگی استخوانهای اطراف پروتز را افزایش داده و نشاندهنده نیاز به بررسی و اصلاح وضعیت پروتز باشد.
راهکارهای افزایش طول عمر پروتز زانو
برای افزایش طول عمر و دوام مفصل زانو، راهکارهای متعددی وجود دارد که از مهمترین آنها میتوان به اجتناب از ورزشها و فعالیتهای سنگین اشاره کرد. ورزشهایی مانند دویدن و پریدن میتوانند به مفصل مصنوعی فشار زیادی وارد کرده و موجب فرسایش آن شوند. دکتر مازیار نفیسی توصیه میکند که به جای این فعالیتها، ورزشهای کمفشارتری مانند دوچرخهسواری، پیادهروی، وزنهبرداری و شنا انتخاب شوند که تاثیر کمتری بر مفصل دارند.
وزن بدن نیز نقش مهمی در دوام مفصل زانو ایفا میکند. اضافهوزن، مشابه فعالیتهای سنگین، میتواند فشار زیادی به مفصل وارد کرده و فرآیند جایگزینی مفصل را پیچیدهتر کند. بنابراین، حفظ وزن مناسب نه تنها به بهبود سلامت مفصل کمک میکند، بلکه طول عمر آن را نیز افزایش میدهد.
علاوه بر این، حفظ سلامت کلی بدن و پیشگیری از بیماریهایی مانند پوکی استخوان که میتوانند منجر به شکستگی و نیاز به تعویض مجدد مفصل شوند، بسیار اهمیت دارد. بیماریهایی که احتمال بروز عفونت را افزایش میدهند نیز ممکن است روند جایگزینی مفصل را دشوارتر کرده و عمر آن را کاهش دهند. بنابراین، مراقبتهای بعد از تعویض مفصل زانو و پیشگیری از بیماریها میتواند به بهبود وضعیت مفصل و افزایش دوام آن کمک کند.
سخن پایانی
برای افزایش طول عمر و دوام پروتز زانو، توصیههای کلیدی شامل اجتناب از ورزشهای سنگین مثل دویدن و پریدن، و انتخاب فعالیتهای کمفشار مانند دوچرخهسواری و پیادهروی است. دکتر منصور رضایی تأکید میکند که حفظ وزن مناسب و جلوگیری از بیماریهایی مانند پوکی استخوان و عفونت بعد از تعویض مفصل زانو نیز به بهبود و طول عمر پروتز کمک میکند. مراقبت از سلامت کلی بدن و رعایت این توصیهها میتواند به عملکرد بهتر و دوام طولانیتر مفصل زانو منجر شود.
