جراحی تعویض مفصل زانو در سالمندان، یکی از عملهای متداول در بن افراد بالای 80 سال است. این جراحی به آن صورت که عمو مردم تصور میکنند خطرناک نیست. این جراحی برای بهبود عملکرد حرکتی و کاهش درد در افراد سالمند با مشکلات مفصل زانو است. با این جراحی سالمندان میتوانند به طور موثرتر و سلامت بیشتر زندگی خود را ادامه دهند. در ادامه به نکات مهمی که در رابطه با تعویض مفصل سالمندان است بیشتر میپردازیم.
اهمیت تعویض مفصل زانو در سالمندان
تعویض مفصل زانو در سالمندان به عنوان یکی از روشهای مؤثر جراحی، تأثیر چشمگیری در بهبود عملکرد حرکتی این گروه سنی دارد. با انجام این عمل جراحی، فرد نه تنها میتواند بدون درد و ناراحتی به انجام حرکات روزمره خود بپردازد، بلکه به تدریج اعتماد به نفس بیشتری در انجام فعالیتهای فیزیکی پیدا میکند. این جراحی به سالمندان اجازه میدهد که به مرور زمان فعالیتهایی که شاید پیش از این به دلیل درد و محدودیت حرکتی نمیتوانستند انجام دهند، از سر بگیرند. بهبود قابلیتهای حرکتی و کاهش درد، نه تنها کیفیت زندگی این افراد را بهبود میبخشد، بلکه به آنها این امکان را میدهد که در فعالیتهای اجتماعی و تفریحی بیشتری شرکت کنند، که این خود میتواند تأثیر مثبتی بر روحیه و سلامت روانی آنها داشته باشد. در مجموع، تعویض مفصل زانو میتواند راهحلی کلیدی برای بازگرداندن تواناییهای حرکتی و ارتقاء سطح زندگی سالمندان باشد.
تعویض مفصل زانو در سالمندان چیست؟
جراحی تعویض مفصل زانو در سالمندان با هدف بهبود کیفیت زندگی و حفظ استقلال انجام میشود. برای بسیاری از بیماران مسن، این جراحی به عنوان راهی مؤثر برای مقابله با درد مزمن زانو محسوب میشود. در حالی که این عمل برای افراد بالای ۸۰ سال خطرات بسیار کمی دارد، ممکن است نتایج آن به طور کامل درد را برطرف نکند، اما به طور قابل توجهی از میزان درد میکاهد. مدت زمان بستری و نیاز به بستری مجدد در بیمارستان برای افراد بالای ۸۰ سال معمولاً بیشتر است.
اگرچه خطراتی نظیر ذاتالریه و عفونتهای دیگر در ۹۰ روز پس از جراحی در تمام گروههای سنی وجود دارد، اما افراد ۸۰ ساله و بالاتر پس از دو سال، نسبت به جوانترها عوارض تعویض مفصل زانو کمتری مانند فرسایش، عفونت، شکست ایمپلنت و شل شدن مکانیکی را تجربه خواهند کرد. به این دلیل که بیماران جوانتر ممکن است فعالیت بیشتری داشته باشند، خطرات مربوط به ساییدگی و پارگی در آنها بیشتر است.
عمل جراحی تعویض مفصل زانو در سالمندان
این جراحی معمولا بین یک تا دو ساعت زمان میبرد و بیمار تحت بیهوشی عمومی یا بیهوشی اپیدورال قرار میگیرد. طی عمل، جراح برشی بر روی کاسه زانو ایجاد میکند و بخشهای آسیبدیده از غضروف و استخوان را برمیدارد. سپس، مفصل مصنوعی جدید در محل قرار داده شده و متصل میشود و در نهایت برش با دقت بسته میشود.
ریکاوری تعویض مفصل زانو در سالمندان
برای بهبودی سریع و کامل بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، آگاهی از انتظارات و اقدامات مورد نیاز پس از عمل ضروری است. برنامهریزی مناسب برای چند هفته اول پس از جراحی اهمیت زیادی دارد و معمولاً تا ۶ تا ۱۲ ماه طول میکشد تا بهبودی کامل حاصل شود. در طول دوره بهبودی، موارد زیر را باید در نظر داشته باشید:
پیش از جراحی:
- آشنایی با مراحل جراحی و آمادگیهای لازم برای آن
- انجام آزمایشات و مشاورههای پزشکی مورد نیاز
- برنامهریزی برای مراقبتهای پس از عمل و تغییرات لازم در سبک زندگی
پس از جراحی:
- پیگیری دستورالعملهای پزشک برای مراقبتهای بعد از عمل تعویض مفصل زانو
- انجام تمرینات فیزیوتراپی و توانبخشی مطابق با توصیههای پزشکی
- توجه به نشانههای بهبودی و بلافاصله اطلاعرسانی به پزشک در صورت بروز مشکلات غیرمنتظره
قبل از تعویض مفصل زانو در سالمندان
برای آماده شدن برای بازگشت به خانه پس از جراحی تعویض مفصل زانو، از زمان پیش از عمل استفاده کنید. جلوگیری از سقوط و آسیب دیدگی اهمیت ویژهای دارد، زیرا میتواند روند بهبودی را دچار مشکل کند. برای سهولت در حرکت به اتاق خواب یا نشیمن، سعی کنید یک فضای راحت در طبقه همکف ایجاد کنید. اگر استفاده از پلهها اجتنابناپذیر است، اطمینان حاصل کنید که پلهها خالی از موانع هستند و نردهها به درستی نصب شدهاند.
خطرات مرتبط با زمین خوردن مانند سیمهای برق، فرشهای شل و مبلمان بزرگ را از محیط خانه و محل غذاخوری حذف کنید. برای راحتی بیشتر، از یک صندلی توالت بلند استفاده کنید و میلههای کمکی به دیوار نصب کنید. در هنگام دوش گرفتن، از صندلی استفاده کنید تا نیاز به ایستادن طولانیمدت نداشته باشید. بعد از جراحی، زانو ممکن است متورم و حساس شود؛ بنابراین، یک کیسه یخ در فریزر آماده داشته باشید و فضایی راحت برای استراحت و بالا نگهداشتن پای خود فراهم کنید.
بلافاصله بعد از جراحی
پس از پایان جراحی، بیمار داروهایی دریافت خواهد کرد که ممکن است شامل مسکنها، آنتیبیوتیکها برای پیشگیری از عفونت بعد از نعویض مفصل زانو و رقیقکنندههای خون برای جلوگیری از تشکیل لخته باشد. این داروها ممکن است به صورت خوراکی یا از طریق IV تجویز شوند. برای بهبود گردش خون، اکثر بیماران بعد از عمل از جورابهای فشاری استفاده میکنند و برخی از آنها ممکن است به مدت کوتاهی نیاز به کاتتر ادراری داشته باشند.
بهبودی تعویض مفصل زانو در سالمندان: در بیمارستان
روز اول: شما تشویق میشوید که به سرعت شروع به حرکت کنید تا قدرت خود را باز یابید. در این مرحله، با استفاده از ابزار کمکی مانند واکر یا عصا راه میروید. فیزیوتراپیست تمرینات خاصی را به شما آموزش میدهد تا تحرک زانو را بهبود بخشید و جریان خون را افزایش دهید.
روز دوم: ممکن است به داروهای ضد درد خوراکی نیاز پیدا کنید و احتمالاً قادر به مصرف غذای معمولی باشید. پزشک به شما نحوه مراقبت از علائم احتمالی عفونت، لخته شدن خون یا احتقان قفسه سینه را آموزش میدهد. شما باید بتوانید با کمی کمک به دستشویی بروید.
روز سوم: پزشک بررسی خواهد کرد که آیا برش جراحی به اندازه کافی بهبود یافته است تا بتوانید دوش بگیرید. در صورت تأیید، با پانسمان زیر دوش بروید، سپس پانسمان را بردارید و ناحیه را به آرامی خشک کنید. از پانسمان جدید استفاده کنید و از هیچ کرم یا لوسیون دیگری به غیر از آنچه پزشک تجویز کرده است، استفاده نکنید. بخیهها معمولاً پس از حدود دو هفته بهبود یافته و برداشته میشوند.
روز چهارم: اگر بتوانید به طور مستقل از تخت یا صندلی بلند شوید و بدون کمک از حمام استفاده کنید، ممکن است آماده بازگشت به خانه باشید. اگر هنوز نتوانید به راحتی حرکت کنید، احتمالاً تا یک هفته بعد از جراحی در بیمارستان خواهید ماند و ممکن است همچنان به استفاده از واکر یا عصا نیاز داشته باشید.
ریکاوری و مراقبت از خود پس از تعویض مفصل زانو در سالمندان
مدت زمان بهبودی پس از جراحی تعویض مفصل زانو به تدریج و در چند مرحله تقسیمبندی میشود:
هفته ۱ تا ۳: پس از ترخیص از بیمارستان، ممکن است به کمک در انجام برخی از فعالیتهای روزانه نیاز داشته باشید. در این مرحله ابتدایی، ایستادن، حرکت در حین دوش گرفتن، لباس پوشیدن یا آماده کردن وعدههای غذایی میتواند دشوار یا دردناک باشد. از اعضای خانواده یا دوستانتان بخواهید که به شما کمک کنند. سعی کنید هر دو ساعت یکبار پیادهروی کنید و انتظار داشته باشید که درد شما به تدریج کاهش یابد.
هفته ۴ تا ۶: در این دوره، بخیهها باید برداشته شده باشند و شما قادر خواهید بود پای خود را به طور کامل در وان یا استخر غوطهور کنید. بهبود قابل توجهی در قدرت تحمل وزن زانو مشاهده خواهید کرد و باید بتوانید زانوی خود را راحتتر خم کنید. اگر روند بهبودی خوب پیش برود، تمرینات فیزیوتراپی ممکن است چالشبرانگیزتر شوند و شما ممکن است قادر به پیادهروی بدون حمایت باشید. در این زمان، ممکن است هنوز به کمک برای رانندگی و خرید مواد غذایی نیاز داشته باشید.
هفته ۷ تا ۱۲: در این مرحله، بهبودی باید به طور قابل توجهی پیشرفت کرده باشد و شما باید تقریبا به ۱۰۰٪ دامنه حرکتی زانو دست یافته و از درد رهایی پیدا کرده باشید. توانایی شما برای راه رفتن به تنهایی و انجام فعالیتهای فیزیکی چالشبرانگیز مانند رانندگی و خانهداری بهبود مییابد. با وجود احساس بهتر، ممکن است وسوسه شوید که از تمرینات فیزیوتراپی خود غافل شوید، اما به یاد داشته باشید که این تمرینات برای بازگرداندن کامل قدرت و عملکرد زانو ضروری هستند.
مراقبتهای بعدی
در طول ۱۲ ماه پس از جراحی، پزشک قرارهای منظم برای بررسی وضعیت شما تعیین خواهد کرد. اگر روند بهبودی خوب پیش برود و همه چیز طبق برنامه پیش برود، ممکن است تا پایان سال آینده نیازی به مراجعه مجدد به پزشک نداشته باشید. همچنین، شایان ذکر است که بیش از ۹۰ درصد از مفاصل زانوی تعویض شده هنوز پس از ۱۵ سال عملکرد خوبی دارند.
فواید تعویض مفصل زانو در سالمندان
تعویض مفصل زانو در سالمندان میتواند تأثیرات چشمگیری بر کیفیت زندگی آنها داشته باشد. برخی از مزایا و فواید بالقوه این عمل شامل موارد زیر است:
کاهش درد: زانوهای سالمندان ممکن است به دلیل آرتروز و دردهای مزمن، با محدودیتهای حرکتی و کاهش کیفیت زندگی روبرو شوند. با تعویض مفصل زانو، مفصل مصنوعی جایگزین مفصل آسیبدیده میشود و این تغییر منجر به کاهش چشمگیر درد و افزایش راحتی در حرکت خواهد شد.
بهبود حرکت و عملکرد: با تعویض مفصل زانو با یک مدل مصنوعی، قابلیتهای حرکتی و عملکرد زانو بهبود مییابد. این پیشرفت به سالمندان این امکان را میدهد که به راحتی فعالیتهای روزمره خود را انجام دهند، از جمله پیادهروی، بالا و پایین رفتن از پلهها بعد از تعویض مفصل زانو و شرکت در فعالیتهای ورزشی ساده.
افزایش کیفیت زندگی: کاهش درد و بهبود تحرک به سالمندان کمک میکند تا فعالیتهای روزانه خود را با سهولت بیشتری انجام دهند و به استقلال بیشتری دست یابند.
بازگشت به فعالیتهای اجتماعی: بسیاری از سالمندان به دلیل مشکلات زانو، احساس انزوا میکنند. با انجام تعویض مفصل زانو و بهبود در حرکت و کیفیت زندگی، آنها قادر خواهند بود به فعالیتهای اجتماعی خود بازگردند، از جمله ملاقات با دوستان و خانواده، شرکت در رویدادها و سفرهای کوتاه.
سخن پایانی
در نهایت، تعویض مفصل زانو میتواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی و استقلال فردی سالمندان را بهبود بخشد، به ویژه برای کسانی که با درد و محدودیتهای حرکتی در زانو مواجه هستند. با این حال، تصمیم نهایی برای انجام این جراحی باید بر اساس وضعیت شخصی، سلامت عمومی و مشاورههای پزشکی اتخاذ شود. بهترین جراخ تعویض مفصل زانو با توجه به تشخیص و تجربیات خود، میتواند به شما مشاوره دهد و بهترین گزینه درمانی را پیشنهاد کند.
